PROF.DR.HAMİT PEHLİVANLI

Tarih: 22.04.2014 13:18

KIRIKKALE BELEDİYE BAŞKANI SELİM ÖZER (1896/1312-20 Kasım 1975)

Facebook Twitter Linked-in

Selim Özer, Kırıkkale’de en uzun süre görev yapan belediye başkanıdır. Belediye Başkanı Selim Özer Kırıkkale’nin Balışeyh Kazasına bağlı Abdurrahman Bey Obası’nda 1312 (1896) tarihinde dünyaya gelmiştir. Babası Haydar Bey’dir. Annesi Fatma Hanım’dır. Birinci Dünya Savaşı sırasında ilan edilen seferberliğe 5.Alay, 1.Tabur, 1.Bölük Çavuşu olarak katılmıştır.[1] İstiklal Harbi’ndeki hizmetlerinden dolayı daha sonra “İstiklâl Madalyası” ile taltif edilmiştir. 30 Mayıs 1926 tarih ve 869 sayılı İstiklâl Madalyası Kanunu gereği[2], Millî Ordu’da görev alan Selim Özer’in “Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyası[3] ile taltifi 9 Eylül 1970 tarihinde Cumhurbaşkanlığınca onaylanmıştır.

1.Defa Belediye Başkanlığı ve Hizmetleri:

Selim Özer’in aktif siyasi hayatı belediye başkanlığı ile başlamıştır. İlk defa 1955 yılında belediye başkanı olmuş ve bu görevi 27 Mayıs 1960 askeri darbesine kadar sürmüştür. 13 Kasım 1955 Pazar günü yapılan seçimlere 11.135 seçmenden 2740 seçmen iştirak etmiştir. Seçime iştirak nispeti yüzde yirmi beşi bulmaktadır. Belediye Meclisi seçimlerini tam liste halinde Demokrat Parti adayları kazanmıştır. Kazananlar 22 asıl ve 22 yedek üyedir. Meclis üyeliğine seçilen asıl üyeler en geç 16 Kasım 1955 tarihine kadar belediye başkanını belirleyeceklerdir. Mücadele, Selim Özer ile MKE Mühimmat Fabrikası İdare Müdürü İhsan Doğu arasında geçmektedir. Sonunda Selim Özer 16 Kasım’da belediye başkanı seçilmiştir.[4] Belediye Başkanlığı görevine 30 Kasım 1955 tarihinde fiilen başlamıştır.[5]

Selim Özer’in ilgilenmek mecburiyetinde kaldığı şehrin bazı meseleleri bulunmaktadır. Bunlardan biri şehrin kömür meselesidir. Belediye başkanı ve kaymakamlığın temasları sonucu 1956 yılı için Kırıkkale’ye şimdilik 3751 ton kok kömürü ve 300 ton linyit kömürü tahsis edilmiştir. Başkan, yetkililerden daha sonra verilmek üzere ilave kömür sözü de almıştır.[6] Belediye başkanı seçildikten sonra asfalt işlerini askıya aldığı gerekçesiyle gazetelerde tenkit haberlerine rastlanmaktadır. Seçimler sırasında verilen sözlerin tutulması istenmektedir.[7] Belediye başkanı seçildikten sonra şehrin belli başlı meselelerine el atarak çözmek için gayret sarf eden başkanı en çok ilgilendiren hususların başında hiç şüphesiz su meselesi gelmektedir. Belediye başkanlığı sırasında yerel gazetelerin ister taraftar, ister muhalif olsun gündeme getirdikleri meselelerin başında su işlerini görmekteyiz. Dolayısıyla başkanı da en çok uğraştıran konuların başında su gelmektedir. Devrin yerel gazeteleri incelendiğinde mübalağasız haftada bir su ile ilgili meselelerin gündeme getirildiği görülmektedir. Başkan seçildikten yaklaşık iki ay bile geçmeden yerel basında halkın su kesintilerinden şikâyetleri dile getirilerek, belediye başkanının bu hususta ne düşündüğü sorulmuştur. Bizim Kırıkkale gazetesinde Başkana hitaben yazılan yazıda, başkanın göndereceği açıklamanın halka duyurulacağı da yazılmıştır. Belediye başkanlığı uzun bir açıklama göndermiş ve bu da gazete de yayınlanmıştır. 5 Ocak 1956 tarihli cevabi yazıda su kuyularının ve su motorlarının bakımlarının yapıldığı, daha evvel ihmal edilmiş olan işlerin düzeltilmeye çalışıldığı, ilave olarak Kırıkköyü civarındaki Karakaya mevkiinde bulunan suyu da şehre getirmeyi planladıklarını ve şimdilik belli saatlerde su verilerek halkın mağdur edilmemeye çalışıldığı ifade edilmiştir.[8] Beyanatlardan anlaşıldığına göre Kırıkkale’nin o zaman ki su işlerini halledebilmek için 5 milyon liralık bir bütçeye ihtiyaç vardır. Ancak 1956 bütçesinden su işi için 100 bin lira ayrılabilmiştir.[9] Özer, 5 senelik program çerçevesinde önce su işini ele almış ve İller Bankası ile temas ederek projeyi 136 bin liraya ihale etmiştir. Şehrin su işlerinin halli için büyük gayret sarf eden Belediye Başkanı Selim Özer, İller Bankası’ndan 163 bin lira almayı başarmıştır. İkinci olarak şehir içi yolları yaparak vatandaşın çamurlu yollardan kurtulması için çaba sarf etmiştir. Belediye bütçesine konulan 100 bin lira ile bazı yolların Arnavut kaldırımı olarak yapılmasını gerçekleştirmiştir. Bunun dışında mevcut asfalt yollar için 6 bin lira harcanmıştır. Ayrıca gazete haberlerinden anlaşıldığına göre Kırıkkale’de zaruret olan evlenme salonu inşaatı 26 bin liraya ihale edilmiş ve hızla bitirilmesine gayret edilmektedir.[10] Gazeteler, belediyenin şehrin yollarını düzeltmek için yaptığı çalışmalardan övgü ile bahsetmektedirler.[11] 1957 yılına gelindiğinde Belediye Başkanı bazı beyanlarında şehrin elektrik meselesinin de düzene konulacağını ifade etmiştir.[12] Belediye başkanı Selim Özer’in 1957 yılında da üzerinde durduğu meselelerin başında yine su meselesi gelmektedir. Su işinin iki yolla halledileceğini beyanatında söylemiştir. Biri Halifeli suyunun düzenli olarak akıtılması, yetmediği takdirde ırmak suyunun arıtılarak kullanılır hale getirilmesidir.[13] Belediyenin en büyük sıkıntılarından biri de şüphesiz elektrik ve su alacak faturalarının tahsilidir. Belediye önceden tebligat yapmak suretiyle borcunu ödemeyen abonelerin suyunun kesileceğini ilan ederek tahsilâtı hızlandırmak yoluna gitmiştir.[14] Belediye hizmetleri arasında önemli bir husus da şehre ait mezarlık meselesidir. Şehir büyüdükçe mezarlık konusu önem kazanmakta ve birtakım problemleri de yanında getirmektedir. Belediye, mezarlık meselesini çözmek için hazineye ait araziden 20 dönümlük bir arazi istimlâk etmiş ve 25 bin liralık bir tahsisat ayırmıştır.[15]                                                                                                          

Ancak su meselesinin daima gündemde kaldığını görüyoruz. Belediye Başkanı Selim Özer’in yıllık iznini kullanmak üzere şehirde olmadığı bir sırada şehri ziyarete gelen Ankara Milletvekili Fuat Seyhun’a (Kırıkkale bölgesinden vekil seçilmiştir.) bir kısım halkın şikâyette bulunduğu yerel gazete Kırıkkale Postası’nda yazmaktadır. Bu şikâyetler üzerine Milletvekili Fuat Seyhun durumdan haberdar olmadığını, şimdi ise haberdar olduğunu belirterek meselenin çözümü için gerekli teşebbüslerde bulunacağını ifade etmiştir. Milletvekili Seyhun, 12 Ağustos’ta Ankara Sular İdaresi Umum Müdürü Eşref Özand ile şehre gelmiş, Kaymakam Hakkı Kavlakoğlu, Belediye Reis Vekili Seyfi Işık ve diğer encümen azaları da beraberinde olarak inceleme yapmak üzere Halifeli boğazına gitmişlerdir. Bu hususla ilgili umum müdür bir rapor hazırlamış ve raporunda Halifeli’de ve Kırıkkale içinde Toprak Mahsulleri Ofisine yakın yerde, kale dibinde iki kuyunun açılması ile meselenin kısa sürede çözüleceğini belirtmiştir.[16] Bu rapora istinaden Selim Özer, şehrin merkezindeki toprak mahsulleri ofisi yakınında (şimdi ortadan kaldırılmış ve yerine açık otopark yapılmıştır) kale dibinde iki adet artezyen kuyusu açtırarak çözüm bulmaya çalışmıştır. 9 Ağustos 1958’de kuyuların açılışı yapılmıştır. Merasime Ankara eski milletvekili Fuat Seyhun, kaymakam, belediye yetkilileri, savcı ve hâkimler, Demokrat Parti ve Cumhuriyet Halk Partisi yöneticileri, MKE yetkilileri ve halk katılmıştır. Selim Özer yaptığı konuşmada Belediyenin bu işler için 5 milyon lira ayırdığını söylemiştir. Daha önceki su kuyularının 15.000 nüfuslu bir şehre göre planlandığını ancak şehrin nüfusunun 40.000’e ulaştığını dolayısıyla yetmediğini ifade etmiştir. Yeni açılan kuyuların saatte 80 ton su verdiğini ve bunun da şimdilik yeterli olduğunu anlatmıştır. Selim Özer konuşmasının devamında şunları söylemiştir: “Bu büyük davanın kısa bir zamanda halledilmeyeceğini de düşünerek şu anda aramızda bulunan Ankara eski Millet Vekilimiz Fuat Seyhun’un yerinde teklifleriyle işte görmüş olduğunuz bu kale dibindeki artezyen kuyularını vurdurduk. Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu’nun da büyük yardımları ile nihayet iki kuyu açmaya ve bütün motor ve sair tesislerini temin etmeye muvaffak olduk. Belediyemize çok yardımları dokunan Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu’na, müzaheretleri meyanında kuvvet merkezi müdürü ve bu işte çalışan ustalar ile belediye su işlerinde çok hizmetleri dokunan arkadaşlarımıza ve bilhassa bizlere bu fikri veren ve bütün işlerimizde yardımını esirgemeyen Fuat Seyhun Bey’e vatandaşlarımızın adına teşekkürlerimi borç bilirim[17]

Selim Özer başkan seçildikten sonra bir kısım yerel basın organlarıyla arası açılmış gözüküyor. Bazı yerel basında aleyhinde yazılar çıkmaya başlamıştır. 18 Ağustos 1958 tarihli Bizim Kırıkkale gazetesi  Selim Özer Beyefendi Lütfen Bizi Dinleyiniz!” başlığını atarak bazı fikirler öne sürmektedir. Yazıda Selim Bey’e “Fakat bu gün ferdi değerinize, meziyetlerinize ve hürmete layık şahsiyetinize rağmen sizinle beraber olmadığımızı maalesef umumi efkâr önünde alenen ifade etmek mecburiyetindeyiz. Çünkü siz belediye reisi seçildikten sonra, aradan geçen bunca zaman içinde ilan mevzundaki tutumunuz karşısında sabrımız sona ermiş bulunuyor” [18] şeklinde hitap edilmektedir. Yazıdan anlaşıldığına göre gazete sahibi şahıs tamamen maddî menfaatlerinden dolayı Selim Özer’e karşı olduğunu alenen ilan etmektedir. Şahsına karşı saygılı davranmakla beraber ilan konusundaki tutumundan dolayı açıkça savaş ilan etmiştir. Ne yazık ki yayınlardan anlaşıldığına göre yerel basın ile belediye ilişkilerini çoğu zaman bazı menfaatlerin belirlediği anlaşılmaktadır. Nitekim “Bizim Kırıkkale” gazetesi bir başka nüshasında da “Kırıkkale Belediyesi Çok Başarısız!” başlığını atarak tenkitlerde bulunmuştur. Daha önce çeşitli vesilelerle belediye başkanını öven gazete bu sayısında birçok eksik ve noksanı ortaya dökmektedir. Yazıda Selim Özer ve belediye hakkında şunlar yazılıdır: 30 bini mütecaviz bir sınaî şehir. Kırıkkale belediyesi maalesef büyük ölçüde başarısızlığa uğramıştır. Şehir bilindiği gibi süratle gelişmekte ve nüfus artmaktadır. Böyle bir yerde belediyenin çalışmalarının bir nebze ağırlaması, nüfus artışına ayak uyduramaması bile başarısızlıktır. Bunu peşinen kabul etmek zorundayız. Bugün için şöyle etrafa bir göz gezdirirsek bir yabancı için yemek yenecek lokantanın parmakla gösterilecek kadar az, istirahat edilecek otelin ise keza aynı durumda olduğu bir hakikattir. Çünkü bu yerlerde belediye kontrolü hemen hiç mesabesinde ve kifayetsizdir. Şehir ana caddeleri bile pislik içindedir. İç sokakların halini ise varın siz düşünün. Kırıkkale’nin yarısı kadar nüfuslu ilçeler ana caddelerini asfaltlarken Kırıkkale belediyesinin hala Arnavut kaldırımı ile meşgul bulunduğu ve yapılacak birçok cadde ve sokak mevcut olduğu düşünürsek iddiamızda yerden göğe kadar haklı olduğumuzu insafla teslim edilir. Belediyenin bu işte başarıya ulaşması asla mümkün görünmemektedir. Çünkü kontrol elden kaçmıştır. Su işi dersen öyle, elektrik işi de. Asla iç açıcı değildir. Bu iki hizmette de belediye tam bir başarısızlığa uğramıştır. Kelimenin tam manası ile Kırıkkale belediyesinin hizmeti öküz altında buzağı arayan muhaliflerin değil, DP ye candan inananları bile tatmin etmekten uzaktır. Ama bizim bu samimi tenkidimizde biliyoruz mutlaka bir sebep aranacak. Hemen bu başyazımız alınarak (bak işte bu gazete muhalif) denecektir. Fakat bu bizim umurumuzda değil. Çünkü biz on ikiye çeyrek kala demokratlarından değilizdir. Biz istiyoruz ki D.P. li belediye hükümetimizin çalışmalarına ayak uydursun. Hangi şehir ve belediyenin bir talebi olmuştur da hükümetimiz bunu is’af etmemiştir? Böyle olunca Kırıkkale Belediyesi’nin başarısızlığının sebebini Selim Özer’den başka hiçbir yere bağlamak mümkün değildir.”[19] Burada yazılan ve dile getirilen noksanlıkların o günün şartlarında doğruluk payı yüksektir. Ancak yukarıda da belirttiğimiz gibi menfaat çatışmasından sonra bu hususların dile getirilmesi manidardır. Aynı gazete Selim Özer’e tenkitlerinin dozunu arttırarak hücumlarına devam etmektedir. Gazete, başkan ile aralarındaki meseleyi çok büyütmüş olmalı ki, başkanın istifasını bile isteme noktasına gelmiştir. Gazetenin 24 Eylül 1958 tarihli nüshasında  “Selim Bey Lütfen İstifa Ediniz!” başlığını görüyoruz. Yazıda Selim Özer’e sert bir dil ile sataşılmakta ve istifası istenmektedir. Başkanı suçlayan yazıda şu hususlar dile getirilmektedir: “Tenakuza düşüyorsunuz Selim Bey, tenakuza düşüyorsunuz. Kırıkkale Belediye Reisi olarak bu vazifeyi başaramadığınız artık anlaşılmıştır. Evet, her Kırıkkaleli gibi muhterem şahsiyetiniz ve hürmete layık varlığınız hakkında bizimde söylenecek bir sözümüz yoktur. İyi kalplisiniz, herkese iyilik yapmak istersiniz, kıymetli bir şahsiyetiniz var. Ama bütün bunlar ayrı reislik ayrı bir meseledir Selim Bey. Mesela Bizim Kırıkkale Gazetesi’nin sahiplerinden biri size başvursa deseki çoluğum çocuğum var, acım, hemen ilanları verir insani duygularınızla yardım etmeye çalışırsınız. Ama acıma duygusu, insani hasletler başka, reislik başka şeydir Selim Bey! Evet, tenakuza düşüyorsunuz Selim Bey! Zafer Ocağı Kongresinde benim gelecek seçimlerde reislikte gözüm yok maksadım birlik beraberliktir diyorsunuz. Ardından Kızılay Genel Başkanına bir teşekkür telgrafını çekilmesinin yersiz olduğunu ileri sürüyorsunuz. Birlik beraberlik böyle mi olur Selim Bey telgraf çekilmek istenen zat nihayet bu partinin kıymetli şahsiyetlerinden biri, aynı zamanda D.P. il başkanıdır. Olmuyor Selim Bey Olmuyor. Gelecek seçimleri beklemek niye? Mümkünse hemen istifa ediniz. Değerli şahsiyetinize niçin toz konduruyorsunuz?[20]       

Bizim Kırıkkale’de aleyhte yazılar çıkmaya devam ederken, diğer gazetelerde ise belediye başkanının su, elektrik, yol, mezarlık ve otopark meselelerini çözmek için büyük gayretler sarf ettiği manşetlerden verilmektedir.[21] 

2. Defa belediye başkanlığı:

1960 Askeri darbesinden sonra İç İşleri Bakanı Sahir Kurutluoğlu açıklamasında “ anayasaya göre yerel seçimler milletvekili seçimlerinden 3 ayevvel ve tayin edilen zamanda yapılacaktır”[22] ifadesini kullanmıştır. Türkiye’de 27 Mayıs 1960 askeri darbesinden sonra 1963 yılında yeniden siyasi hayata dönülmüş ve yukarıdaki açıklama doğrultusunda 17 Kasım 1963 yılında yerel seçimler yapılmıştır. Darbeden sonra başlayan siyasi dönemde Kırıkkale Belediye başkanlığına “Kırıkkale Postası” gazetesi sahibi ve mesul müdürü gazeteci Mahmut Develioğlu seçilmiştir. Develioğlu görevine 1966 yılına kadar devam etmiştir. 9 Ocak 1966’da yapılan ara seçimde Selim Bey bu sefer de belediye başkanlığına Millet Partisi’nden büyük bir çoğunlukla başkan seçilmiştir. Böylece Selim Özer ikinci defa belediye başkanı olmuştur. İlçe Seçim Kurulu’ndan yapılan açıklamaya göre adayların aldığı oy sayısı şöyledir: Millet Partisi adayı Selim Özer 5420 oy almıştır. Millet Partisi belediye meclisi 4043 oy almıştır. Cumhuriyet Halk Partisi belediye başkan adayı:1673; belediye meclisi 2448 oy almıştır. Adalet partisi başkan adayı 4004, A.P meclisi ise 4011 oy almıştır. Bağımsız aday Çapo Tunç 70 oy almıştır.[23] Kırıkkale Gazetesi’nde Selim Özer’in başkan seçilmesi üzerine Sabiha Ayaydın yazdığı yazıda onunla ilgili olarak şöyle yazmaktadır: “Tabii ki bu neticeye tahmin ederim hepimiz sevindik. Çünkü Sayın Selim Özer adı ile müsemma halim, selim, güler yüzlü bir zattır. Senelerdir Kırıkkale’nin kucağında yetişen sayın reisimiz Kırıkkale’nin ve Kırıkkalelilerin dertlerini ve ihtiyaçlarını yakından bilir. İkinci defa oturduğu reis koltuğunda yabancılık çekmeyeceği kanaatindeyiz. Kendisine güvenerek verilen reylerin hakkını tamamen vereceğinden asla şüphemiz yoktur. Çalışkan ve dürüstlüğünden emin olduğumuz belediye reisimiz Selim Özer’i bütün samimiyetimle tebrik eder, bu şerefli vazifesinde muvaffakiyetler dilerim”[24] Belediye başkanı seçilmesinden sonra bazı gazetelerde hakkında yazılar çıkmaya devam etmiştir. Selim Pehlivanlı Kırıkkale Gazetesi’nde köşesinde yazdığı bir yazıda şöyle demektedir: “daha önce tefessüh eden Adalet Partisi belediyesinin iki senede yapamadığı, kazamızın mübrem ihtiyaçlarını bir ay gibi kısa zamanda başardığı işler cidden şayanı takdirdir. Bu muvaffakiyetin nedenleri malumdur. Tecrübeli kaptan ve arkadaşları parti farkı gözetmeksizin Halk Partili ve Adalet Partililerin fikirlerinden faydalanılacak muhterem zevattan istifade etmesini bildiği ve belediyede de Millet Partisi’nin mensuplarının iş değil de hangi partiye bağlı olursa olsun işe adam bulmasından ibarettir.”[25] Özer, yerel gazetelerde hizmetlerinden bahsedilerek övülmektedir. Kırıkkale Gazetesi’nde, belediye başkanı seçildikten 8 ay sonra yayınlanan “Görülmemiş Faaliyet” isimli yazıda Selim Özer’in yaptığı işler şöyle sıralanmaktadır: “450 bin liraya bir belediye binası, 56 bin liraya Çallıöz ihata duvarı, 20 bin liraya muhtelif yollarda bordür işi, 13 bin liraya fosseptik çukuru, 50 bin liraya su deposu yapılmaktadır.  20 bin liraya greyder, 320 bin liraya bir Catarpiller alınıyor.”[26]

2 Haziran 1968’de yerel seçimler yapılacaktır. Diğer adaylar gibi Selim Bey de seçim faaliyetlerinde bulunmaktadır. Bu faaliyetlerinden biri de seçim beyannamesi yayınlayarak daha önce yaptıklarını halka anlatmaya çalışmaktır. Selim Bey’in beyannamesinin başlığı şöyledir: “Önce Hakkın, Sonra Halkın Partizanlıktan Uzak Adamı. Millet Partisi Kırıkkale Belediye Başkan Adayı Selim Özer. Seçim Beyannamesi”. Beyannamede daha önce yaptığı ve kazanırsa bundan sonra yapacağı hizmetleri şöyle sıralamaktadır: “İmar programı çerçevesinde 4 milyon iki yüz elli bin liralık yatırım yapılmıştır. Bu para ile yapılan işler, garaj inşaatı, kaldırım, asfalt kaplama, umum merkez kanalı, yollar, fosseptik çukuru, ara sokak kanalizasyonlarıdır. Ayrıca 9.5 dönüm olan hal 1 milyon 900 bin liraya satın alınmıştır. 1966 yılı başında elektrik abonesi 9023 iken 28 ay sonra 11.7452e yükselmiştir. Sokaklar lambalarla süslenmiştir. Yine aynı yıl içinde su aboneliği 4813 ‘ten 7500’e çıkarılmıştır. Kırıkkale’nin ilk yıllarında 600 tonluk bir su deposu mevcut iken bir milyon lira civarında para harcanarak şehrin yüksek yerlerine biri 260 tonluk, diğeri de 150 tonluk olmak suretiyle iki depo daha yapılmıştır. Ayrıca Çallıöz su deposu çevresine beş bin ağaç dikilerek park haline getirilmiştir. Makine Kimya Endüstrisi Kurumu evleri ırmak suyu kullanırken iki yüz bin lira harcanarak tatlı suya kavuşturulmuştur. Belediye otobüsü iki iken yeni iki büyük, bir küçük otobüs alınarak hizmete sokulmuştur. Mevcut kamyonlar ve diğer vasıtalardan ayrı olarak bir greyder, bir cankurtaran, bir et taşıma arabası, on tekerlekli bir kamyon alınmış ve halkın hizmetine sunulmuştur.” Selim Bey 1966 seçimlerinde söz verdiği hususları yerine getirdiğini ve yeniden iş başına getirilirse aşağıdaki vaatlerini yerine getireceğini beyannamesinde ifade etmiştir. Bu vaatleri şunlardır: “Merkezden çıkan yollar asfaltlanacak ve devlet kara yoluna bağlanacaktır. Bir adet buldozer ve kanal kazma makinesi alınacaktır. Yuva, Karşıyaka ve Başpınar Mahallelerinin yol, kanal ve su işleri halledilecektir. Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu Blok evleri önündeki, 20 metrelik yol Nato Yolu üzerindeki köprüye bağlanacaktır. Bunların projesi hazırlanmıştır. Maliye Bakanlığı ile görüşülerek işlemleri bitirilen gece kondu önleme bölgesinde uzun vadeli taksitlerle evi olmayan vatandaşlara ev verilecektir. İmar ve İskân Bakanlığı’nın tasdikinden geçen 130 dönümlük sanayi çarşısı projesi bitirilmiş ve istimlâk yapılarak kuraları çekilerek esnafa verilmiştir. Kısa süre sonra parselasyon işlemleri de bitirilecektir. Çallıöz su deposundaki parka lokanta ve yüzme havuzu yapılacaktır. İmam Hatip Okulu karşısındaki istimlak edilen 5.5 dönümlük sahaya aile parkı düşünülmektedir. Merkezde münasip bir yere otel yapılması düşünülmektedir. Başpınar semtindeki 125 dönümlük arazinin belediyeye devir işlemlerinden sonra 20.000 kişilik açık ve kapalı spor salonu ile bir aile bahçesi planlanmaktadır.” Selim Özer yaptığı ve yapmayı düşündüğü işleri seçim beyannamesinde bu şekilde izah ettikten sonra “parti anlayışını ve ayrılığını bir tarafa bırakarak sizi ve dertlerinizi sizin kadar yakından bilen bir hemşeriniz olarak bu tevdi ettiğiniz mukaddes emaneti yerine getireceğim diyerek beyannamesini bitirmektedir.

Selim Özer ikinci başkanlığından 28 ay sonra 2 Haziran 1968’de yapılan mahalli seçimleri üçüncü defa kazanarak yeniden Millet Partisi’nden belediye başkanı olmuştur. Böylece ikinci defa Millet Partisi’nden 6 Haziran’da makamına oturmuştur. Bu seçimlerde, Kırıkkale’de 78 sandıkta oy kullanması gereken 30.036 seçmenden 18.027 seçmen oy kullanmıştır. Oylardan 15.727 si geçerli sayılmıştır. Kırıkkale’de seçime katılma oranı % 60’ dır. Seçime katılan partilerden Adalet Partisi 5.867, Cumhuriyet Halk partisi 3.138 ve Selim Özer’in partisi Millet Partisi ise 6.722 oy alarak birinci parti olarak seçimlerin galibi olmuştur.[27] Kırıkkale’de en çok oy alan Millet Partisi’nin adayı Selim Özer rakiplerine büyük fark atarak belediye başkanlığı koltuğuna oturmuştur.  Uzunca süren bu görevi ise 14 Ocak 1972’de sona ermiştir. Ancak bazı muhalif yazarlar ve gazeteler bu seçimden hoşnut olmamışa benziyorlar. Hürkale Gazetesi’nin 7 Haziran 1968 tarihli nüshasının birinci sayfasında “Mahalli Seçimler Yapıldı” başlığı altında seçimlere dair bir değerlendirme yazısı yayınlanmıştır. Cumhuriyet Halk Partisi yanlısı yayınları ile tanınan gazete seçim sonuçlarından hiç memnun olmamıştır. Hatta seçmenlere kızgınlığını da anti demokratik ve seçmene karşı saygısız bir ifade ile şöyle dile getirmiştir: “Kırıkkale seçmenleri isabetsiz bir oylamada bulunmuş ve kendisine yapılacak güzel hizmetleri reddetmiştir. 18 yıldır belediyenin içinde yaşayan ve bu yaşantı sırasında zararlı haşaratları belediyede toplayan Selim Özer’i tekrar seçerken isabetsizlik yapmışlardır. Selim Özer’in seçilmesi Kırıkkale’de belediyeciliğin 40 yıl geriye götürülmesidir.”[28] Görüldüğü gibi muhalif bir gazete de yazanlar, halk iradesini beğenmediklerini ve anti demokratik tavırlarını alenen açıklamakdan da çekinmemişlerdir. Yani herhangi bir şahsa düşmanlık yaparken milli iradeyi yanlış yapmakla suçlayabilmek cüretini göstermişlerdir. Adem Erduran 14 Haziran 1968 tarihli Hürkale Gazetesi’nde “Et İyilik Bul Kötülük” başlığı altında kaleme aldığı yazısında da muhalif ve halkın tercihini kabullenmeyen tavrını devam ettirmiştir.[29]

Seçimlerden sonrada Selim Özer’in belediye başkanlığını beğenenler, hizmetlerini övenler olduğu kadar aleyhinde bulunanlar da çoktur. Yukarıda da belirttiğimiz gibi Hürkale Gazetesi’nin sahibi Adem Erduran bunların başında gelmektedir. 7 Haziran 1969 tarihli Hürkale Gazetesi, “Kırıkkale Susuzluktan kıvranıyor. Bir yıldır gramı düşük ekmek yiyoruz. Bir tek fırın bile kapatılmadı. Bu Belediye Reisi istifa etmelidir”[30] manşetiyle çıkmıştır. Başkana sert ve şiddetli eleştiriler yöneltilmiştir. Yine aynı gazetenin 14 Haziran 1969 tarihli başlığı “Selim Ağa İmparatorluğu Çöktü[31] şeklindedir. Belediye Meclisi’nde Millet Partisi’nden sadece Selim Özer kalmıştır. Adalet Partisi ve Cumhuriyet Halk Partisi’nin işbirliği sonucunda Belediye Meclis Başkan vekilliği, başkan yardımcılığı, divan kâtipliği ile encümen azalıklarını AP-CHP koalisyonu kazanmıştır, Millet Partisi’nden hiç kimse görev alamamıştır. Adem Erduran’ın yazdığına göre belediye Meclisinde AP temsilcisi Avukat D. Sebahattin Kılıçer yıllık faaliyet raporu hakkında söz alarak görüşlerini açıklamıştır: “Raporu inceledik ekseriyetle tatminkâr bulmadık. Raporu iki ana gruba ayırdık. Meclis kararları ve faaliyetler olmak üzere.” Bu iki gruba giren hususları tek tek dile getiren Sabahattin Kılıçer’in üzerinde durduğu hususlar ana hatları ile şöyledir: “a-Hesap işleri titizlik ve dikkat isteyen bir yeridir. Tahsisatla tahsisat arasındaki fark 700 bin TL’dir. Vergi dışı ve vergi içi gelirler de Belediyede bir kusur yoktur, devletin vergisi artarken belediyenin ki donmuştur. Bu bölüm tatminkâr bulundu.

b- Yol, kaldırım ve su işlemi de tatminkâr değildir.

c- Sanayi çarşısının işçilere satışından dolayı, aldığımız bir karara göre toplanması gereken paraların büyük bir kısmı tahsil edilmemiş.

d- Kırıkkale Spora, İmam Hatip Okuluna 42 bin TL’lik bir bağışta bulunulmuştur. Bu bağış usulsüzdür. Belediye her ne kadar bir amme hizmetinde ise de bir dernek değildir.

e- Hukuk servisine gelince, sanayi sitesi için, 1 milyon 855 bin TL harcanmıştır. Bugüne kadar 1milyon 269 bin TL tahsil etmiş ve 635 bin TL alacağı var, arada 300 bin fark ve açık var. Sanayi meselesi belediyenin başına dert olmuştur.    

f-Fen işlerine gelince belediye meclisinin almış bulunduğu kararların hiç birini yerine getirmemiştir. 1968-1969 imar komisyonunun öncelikle yapılması gereken işleri vardı. Bunların hangisi ne zaman yapılmıştır, iyi belirtilmemiştir. Yalnız 1968-1969’dan değil eski yılların işleri de getirildi dosyaya.

g-Yollar izinsiz yapılmıştır, masraflar usulsüzdür ve zararlara yol açmıştır. Bu memleketin en önemli derdi imar planı birkaç satırla geçiştirilmiştir. Planın gelme işi de yılan hikâyesi gibi uzamıştır.

h-Belediyenin lacivert süslü zabıta memurları gereğince görevini yapmamıştır. Halde sebzeciler ile şehirdeki lokantacılar, pastaneler ve esnaflar gereğince kontrol edilmemiştir. Gıda maddeleri satan yerlerin kontrol edilmesi lazımdır.

ı- Belediye sağlık memurlarına her ay beş bin TL para ödenmektedir. Belediye sağlık memurları iş yapmamışlardır. Ayda bir kere belediyeye uğrar bu memurlar o da maaşlarını almak içindir. Ücret almadıkları doğumlara müdahale etmemişlerdir. Belediye riyaseti buna müdahale etmemiştir.

j-Gıda maddelerinden özellikle sucuklar, pastırmalar yenmez olmuştur. Bu durumu yaratanların, ilçe halkının sıhhatiyle oynayanların isimleri neşrettirilmemiştir. Meclise isimleri getirilmemiştir. Suçlunun teşhiri her zaman mümkündür. Bu yapılmamıştır. Sıhhate zararlı maddeler sadece iptal edilmiştir, bu böyle kalmamalıydı, bunlara en ağır cezalar verilmeliydi.

k-İlçemizde 637 kişi hakkın rahmetine kavuşmuş, 422 vatandaşımız ise dünyaya gelmiştir. Bu doğumlara hangi belediye ebesi müdahale etmiştir, nerde bunların listeleri?

l-Köpek itlafı konusu ne açıklanmış ne de yürütülmüştür. Kuduz en tehlikeli ve bulaşıcı bir hastalıktır. İlçe sınırları içinde kuduza karşı hangi tedbirler alınmıştır. Bize bunları açıklamayı lütfederseniz şüphesiz memnun etmiş olursunuz.

m-Ulaştırma işleri, harcamalar bir sömürü oranındadır. Araçlar keyfi kullanılmış, akaryakıt su gibi akıtılmıştır. İki de bir meclise yok şu arabanın şu parçası kırıldı yenisini alacağız deniyor. Şoförlere de biraz sorumluluk yüklenmeli.

n-Bu sene halden alınan sebze ve meyve geliri geçen seneye nazaran 25 ila 50 bin düşük olacaktır. Neden? Hızla nüfusu artan bir ilçenin bu kadar düşük sebze geliri olsun. Bu konu aydınlatılmalıdır.

o-Elektrik Su Otobüs işletmesinin (ESO) tenzilatlı tarifesinin tatbik zamanı yok dosyalarda. Hâlbuki ilçemiz öğrencileri için şu tarihte belediyemiz otobüslerine tenzilatlı tarife kondu diye bir kayıt konulmalıydı. Ekim ayında ESO hesabını hazırlayan komisyon trafonun kirada iken yandığını belirtmiş fakat sonra da trafonun nereye gittiğini ne bilen var ne söyleyen. Sonra Kırıkkale’nin sık sık arıza yapan trafolarına yedek olarak takılsaydı bu trafo daha iyi olurdu kanısındayız. Şimdi ise belediyenin binlerce lira masraf ederek aldığı trafo kayıtlarda yok.

ö- Aydınlatma hizmeti meselesi Kırıkkale’de yoktur. Su işleri ise bir başka âlem.” Kılıçer, belediye raporunu bu şekilde tenkit ettikten sonra sözlerini “meclise çeşitli yönlerle saygısızlıkta bulunulmuştur. Ve biz AP grubu olarak riyasetin raporuna evet demiyoruz” diyerek bitirmiştir. Bu tenkitlere karşı belediye başkanı Selim Özer, “bunları cevaplandıracağız, yalnızca isteyen istediği kadar konuşabilir” diye cevaplandırmıştır.  Adem Erduran yazısını, “başı dumanlı dağlardan başkan Selim Özer’in üstüne kapkara bir çığ yığını iniyordu” diyerek bitiriyor.

Selim Özer’in müzmin muhalifi Adem Erduran aleyhte yazılar yazmaya devam etmektedir. Öyle ki belediye başkanının tatile gitmesini bile belediyenin işleri ile irtibatlandırmakta ve başkana çatma vesilesi yapabilmektedir. 9 Ağustos 1969 tarihli Hürkale’deki yazısının başlığı Halkı Tifodan Kırılan, Bozuk Yollarından Geçilmeyen Kırıkkale’nin Belediye Reisi Yazlığa Çıktı[32] şeklindedir. Erduran’ın, ispatlanmamış ama etkisi büyük ve olumsuz olan söylentileri çok masum bir şekilde yazısının içine serpiştirdiği görülmektedir. “Kırıkkale Belediyesine ait Halifeli suyolu kontrolsüzdür. Su kapakları çok yerlerde açık olduğu için çobanlar ve çocuklar şehrin içme suyuna bile çiş ediyorlarmış. Halkımızda bu suları temiz sudur diye afiyetle içmektedirler.”[33] Yazar, bu tarz cümlelerle halkın hassas olduğu su meselesini istismar ederek ve belden aşağı vurarak belediye başkanına muhalefetine devam etmektedir. Adem Erduran, 1 Eylül 1969 tarihli gazetede yine belediye başkanına bilinen salvolarından birini yapmakta ve onu istifaya çağırmaktadır. Yazısında, o günkü genel ülke siyaseti üzerine bir takım değerlendirmeler yapmaktadır. CHP’nin iktidara geleceği kehanetinde bulunduktan sonra belediye başkanına bundan sonraki hayatını nasıl geçirmesi gerektiğine dair tavsiyelerde bulunmaktan da geri kalmamakta ve “Selim Özer’in Dönüşü” isimli yazısını şöyle bitirmektedir: “Bize kalırsa 70 yaşından sonra bu şahsın böyle önemli bir görevi tedviri imkânsızlaşmıştır. En iyisi istifa edip bir de hacca gidip kalan ömrünü ibadetiyle tamamlamaya çalışsa daha iyi eder. Yoksa bu yaştan sonra gemici feneri gibi dönerek hiç de faydalı olamayacaktır.[34] Adem Erduran, Selim Özer aleyhine yazılarına devam etmekte ve giderek yazılarındaki olumsuz düşüncelerinin dozunu arttırmaktadır. Hürkale’nin 6 Eylül 1969 tarihli nüshasının birinci sayfasından hücumlarına devam etmektedir. Gazete, “Eskimiş bir Lokomotifin peşinde bataklığa giden belediye meselelerimiz var” manşeti ile çıkmış ve Belediye ile ilgili iddialarda bulunmaktadır.[35] Yine bir başyazıda “Merhaba Reis Bey[36] başlığı altında Selim Özer’i hesaba çekmeye çalıştığını görüyoruz. Adem Erduran’ın gazetesi bir başka sayısında da gene istifa talebinde bulunuyor. Gazetenin manşeti “ Uçan Kuşlara Bile Borçlu Belediyede Yolsuzluk var. Ne Duruyorsun Reis İstifa etsene[37] şeklindedir. Bu yayınların sürekli olması ve dozunun giderek artması gazetenin manşetinden ve başyazıdan anlaşıldığına göre Belediyeyi harekete geçirmiştir. Belediye bu yayınlardan dolayı gazeteyi mahkemeye vermiştir. 29 Kasım tarihli gazetenin manşeti “Belediye İle İlgili Yazılarımız üzerine: İdarehanemizin ve yakınlarımızın elektrikleri kestirildi. Hakkımızda hem takibat istenildi ve hem de tekzip için mahkemeye gidildi”[38] şeklindedir. Ancak aleyhte yayınlar durmamış ve devam etmiştir. 3 Ocak 1970 tarihli gazetenin manşeti şöyledir: “Sitelerdeki sanayiciler belediyeye başkaldırdı.[39] Selim Özer’in aleyhine Kırıkkale gazetesi de dönmüş gözüküyor. 24 Haziran 1971 tarihli gazetenin başyazısında belediyenin yaptığı bazı işlerin kamu yararına olmadığı anlatılıyor. Ayrıca yazar, 34 köyün dolmuşlarının kalktığı duraktaki pisliklerden ve yanındaki kanalizasyonun saçtığı mikroplardan bahisle belediyeyi göreve davet etmektedir.[40]

Belediye Başkanlığından Ayrılarak Aktif Siyasetten Çekilmesi:

Mahalli seçimler normal olarak 9 Aralık 1973 tarihinde yapılacaktır. Ancak Kırıkkale’de belediye başkanlığı seçimleri, Belediye başkanı Selim Özer’in Danıştay kararı ile görevden alınması üzerine erkene alınmıştır. Özer, belediye başkanlığı görevinden Danıştay 3. Dairesi’nin 1971/516 sayılı esas kararı ile 23/8/1971’de alınmıştır. Selim Özer, Danıştay Dava daireleri nezdinde tehiri icra kararı ile 26.11.1971 tarihinde belediye başkanlığı vazifesine geri dönmüş ve Danıştay nezdinde iade-i mahkeme kararı talebinde bulunmuştur. Fakat talebi Danıştay tarafından reddedilmiştir. Bunun üzerine Selim Bey daha ret kararı kendisine tebliğ edilmeden 14.1.1972 tarihinde görevinden istifa etmiştir. Belediye başkanının istifa kararından sonra toplanan ilçe seçim kurulu 26.3.1972 Pazar günü erken seçim yapılmasına karar vermiştir [41] Selim Özer’in istifasıyla boşalan başkanlığa Ağabey Pehlivanlı seçilmiştir.

Vefatı:

Selim Özer Belediye Başkanlığı sırasında Maliye Bakanlığı’na 27 Ekim 1970 yılında bir dilekçe yazarak Birinci Dünya Savaşı sırasında ilan edilen seferberliğe ve İstiklal Harbi’ne katıldığından dolayı İstiklal Madalyası kazandığını, dolayısıyla “Vatani Hizmet” faslından maaş bağlanmasını talep etmiştir. Dilekçe üzerine Emekli Sandığı Müdürler Kurulu 17 Kasım 1970 yılında dilekçeye olumlu cevap vermiştir. Kurul kararı ile Selim Özer’e 1 Mart 1968 yılından geçerli olarak vatani hizmet tertibinden 300 lira maaş bağlanmıştır. Selim Özer Bey yukarıda da anlatıldığı gibi hızla nüfusu çoğalan, alt yapı hizmetlerinin noksan olduğu bir belediyede hizmet etmeye çalışmıştır. Yerel basında da ifade edildiği gibi iyi niyetle, imkânlar ölçüsünde hizmet etmeye çalışmıştır. Her zaman istenildiği gibi hizmet veremediği açıktır. O zamanki tartışmalardan da anlaşıldığı gibi Kırıkkale, birçok problemleri olan yeni kurulmuş bir şehirdir. Hatta bugün bile benzeri meseleler dile getirildiğine göre Selim Bey’in ne zor şartlar altında çalıştığını tahmin edebiliriz. Belediye başkanlığından istifa ederek ayrıldıktan sonra kalan ömrünü kendi işlerine bakarak geçirmiştir. Kırıkkale Nüfus Müdürlüğü’nün 20.11.1975 gün ve 862 sayılı yazısından anlaşıldığına göre 20 Kasım 1975 tarihinde 79 yaşında vefat etmiştir.[42] Bugün Kırıkkale’de adına izafeten bir mahalle bulunmaktadır. Kendisinden sonra gelen belediye yetkilileri bir mahalleye onun adını vererek kadirşinaslıklarını göstermişlerdir. Ruhu şad olsun.

***

[1] T.C. Emekli Sandığı Arşivi, Vatani Hizmet Tescil No: V0540.521(Sandık no.32408).

[2] TBMM. Zabıt Ceridesi, II. Devre, İçtima senesi: III, c.25, s.635-639.

[3] Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyası bizzat cephede bulunarak yararlılık gösterenlere verilmiş bir haktır. Madalyanın şeridi kırmızıdır.

[4] Bizim Kırıkkale, Yıl 1 Sayı:25( 16 Kasım 1955 Çarşamba), s.1-2.

[5] Bizim Kırıkkale, yıl.1, sayı:27(30 Kasım 1955 Çarşamba), s.1. (Gazete haberinde memurlar arasında değişiklikler yapılacağını yazmaktadır. Başkan seçilir seçilmez bir kısım problemlerle karşılaşmıştır. Öncelikle şehrin su meselesi mahalli basın tarafından dile getirilmiş ve bazı sorular sorulmuştur. Belediye Başkanı bunlara 11.01.1956 tarihli Bizim Kırıkkale gazetesinde cevap vermiştir. )

[6] Kırıkkale Postası, yıl:4, sayı:83 (11 Eylül 1956 Salı), s.1; Kırıkkale Postası, yıl:4, sayı:84 (22 Eylül 1956 Cumartesi), s.1

[7] Kırıkkale Postası, yıl:4, sayı:80 (27 Nisan 1956 Cuma), s.1

[8] Bizim Kırıkkale, yıl.1, sayı:35(11 Ocak 1956 Çarşamba), s.1-2

[9] Kırıkkale Ekspres, yıl:1, sayı.1(28 Mayıs 1956), s.1-4.

[10] Bizim Kırıkkale, yıl.1, sayı:62(29 Eylül 1956 Cumartesi), s.1-2; Kırıkkale Postası, yıl:4, sayı:84 (22 Eylül 1956 Cumartesi), s.1; Kırıkkale Postası, yıl:4, sayı:86 (5 Ekim 1956 Cuma), s.1.

[11] “ Belediyemizin Yol faaliyeti”, Kırıkkale Postası, yıl:4, sayı:86 (5 Ekim 1956 Cuma), s.1; Kırıkkale Postası, yıl:4, sayı:89 (31 Ekim 1956 Çarşamba), s.1.

[12] Kırıkkale Postası, yıl:4, sayı:101 (27 Temmuz 1957 Cumartesi), s.1.

[13] Kırıkkale Postası, yıl:4, sayı:? (21 Temmuz 1957Pazar), s.1- 4.

[14] Kırıkkale Postası, yıl:4, sayı:85 (30 Eylül 1956 Pazar), s.1.

[15] Bizim Kırıkkale, Yıl:2 Sayı:87 (2 Mart 1957 Cumartesi), s.1

[16]  Kırıkkale Postası, yıl:4, sayı:102 (13 Ağustos 1957 Salı), s.1- 4.

[17] Kırıkkale Postası, yıl:6, sayı:111 (9Ağustos1958 Cumartesi), s.1- 4; Kırıkkale Postası, yıl: 6, Sayı 112 (16 Ağustos Cumartesi 1958), S. 1.

[18] Bizim Kırıkkale, Yıl:4 Sayı:226 (18 Ağustos 1958), s.1.

[19] Bizim Kırıkkale, yıl.4, sayı:247(17 Eylül 1958 Çarşamba), s.1

[20] Bizim Kırıkkale, Yıl:4 Sayı:253 (24 Eylül 1958 Çarşamba), s.1.

[21] Kırıkkale Postası, yıl:7, sayı:118 (23 Eylül 1959 Çarşamba), s.1, 4.

[22] Çelikkale, Yıl:1, sayı.28(13 Eylül 1962 Perşembe), s.1

[23] Kırıkkale, yıl:14, sayı:398 (15 Ocak 1966 Cumartesi,), s.1.

[24] Sabiha Ayaydın, “Belediye Reisimizi Tebrik Ederiz”, Kırıkkale, yıl.14, sayı:398 (15 Ocak 1966 Cumartesi), s.1.

[25]Selim Pehlivanlı, “Millet Partisinin Kazandığı Belediye”, Kırıkkale, yıl.14, sayı:403 (19 Şubat 1966 Cumartesi), s.1.

[26] Kırıkkale, yıl:14, sayı:447 (6 Ağustos 1966), s.1.

[27] “06 Ankara Belediye Başkanı Seçimi Sonuçları”, 2 Haziran 1968 Mahalli Seçimler Sonuçları,  Devlet İstatistk Enstitüsü yayınları, Ankara 1969, s.3.

[28] Hürkale, Sayı:132 (7 Haziran 1968 Cuma) , s. 1

[29] Hürkale, Sayı:133 (14 Haziran 1968 Cuma) , s. 1

[30] Hürkale, Sayı:137 (7 Haziran 1969 Cumartesi) , s. 1

[31] Hürkale, Sayı:138 (14 Haziran 1969) , s. 1

 

[32] Adem Erduran, “ Halkı Tifodan Kırılan, Bozuk Yollarından Geçilmeyen Kırıkkale’nin Belediye Reisi Yazlığa Çıktı”, Hürkale, Sayı:145 (9 Ağustos 1969),  s.1.

[33] Adem Erduran, “ Halkı Tifodan Kırılan, Yollarından Geçilmeyen Kırıkkale’nin Belediye Reisi Yazlığa Çıktı”, Hürkale, Sayı:145 (9 Ağustos 1969),  s.1.

[34] Adem Erduran, “Selim Özer’in Dönüşü”, Hürkale, Sayı:148 (1 Eylül 1969),  s.1.

[35] Hürkale, Sayı:149 (6Eylül 1969 Cumartesi) , s. 1-3.

[36] Hürkale, Sayı:151 (20 Eylül 1969 Cumartesi) , s. 1-3.

[37] Hürkale, Sayı:158( 8 Kasım 1969 Cumartesi) , s. 1.

[38] Hürkale, Sayı:161 (29 Kasım 1969 Cumartesi) , s. 1.

[39] Hürkale, Sayı:165 (3 Ocak 1970 Cumartesi) , s. 1.

[40] Kırıkkale, sayı: 1317(24 Haziran 1971 Perşembe), s.1.

[41] Dur Yolcu, Sene:1, sayı 2 (23 Mart 1972, s.1, 4.

[42] A.g.a.,V0540.521(Sandık no.32408).


Orjinal Köşe Yazısına Git
— KÖŞE YAZISI SONU —