CUMHURİYET KAVRAMI VE TARİHİ DERİNLİĞİ
Yahya Kemal Konferans Salonunda düzenlenen panele ?Cumhuriyet kavramı ve tarihi derinliği? konulu konuşmasıyla Prof. Dr. Muhittin Eliaçık, ?Cumhuriyete giden yol? konusuyla Yrd. Doç. Dr. Orhan Avcı ve ?Çoğulculuktan tekçiliğe bir dönüşüm projesi olarak Cumhuriyet kutlamaları? konulu sunumuyla Yrd. Doç. Dr. Abdulkadir Zorlu katıldı. İlginin az olduğu panel konuşmacıların sunumlarının ardından Güzel Sanatlar Fakültesi?nin müzik dinletisi ile sona erdi.
HOCA MUHİTTİN OLAYI
Panelde Cumhuriyet kelimesinin Arapça kökenli olan Cumhur?dan geldiğini ifade eden Prof. Dr. Muhittin Eliaçık, cumhuriyetin ilk kez 1898 yıllarda Gazi Mustafa Kemal Atatürk?ün öğrenci olduğu dönemlerde Hoca Muhittin tarafından savunulduğunu söyledi. Eliaçık, ?Cumhuriyet kelimesi Arapça kökten 18. yüzyılda Osmanlı Türkçesinde türetilmiş bir isimdir. Arapça cumhur kökü "bir araya toplanma, topluluk oluşturma", bu kökten türeyen ?cumhur? ise "cemiyet, toplum, kamu" anlamına gelir. 18. yüzyıl Avrupa`sında monarşi ile yönetilmeyen Hollanda, İsviçre gibi ülkeleri tanımlayan Latince ?Respublica? ile Fransızca ?République? sözcüğünün Türkçe çevirisi olarak benimsenmiştir.
HALK İRADESİNİN ÖNEMİ
Latince ?Les Republica? klasik kullanımda "kamusal olan" anlamındadır. Bir topluluğa onların birleştirmek suretiyle halk olma özelliğini kazandıran, kamusal nesne anlamına gelir. Bu hal monarşiye karşı, devlet başkanının halk tarafından seçildiği ve halk iradesince meşrulaştırıldığı devlet şekli anlamında kullanılmıştır. Osmanlı Devletinde cumhuriyet fikri ilk kez 1870`li yıllarda Genç Osmanlılar ve Mithat Paşa tarafından tartışılmıştır? dedi.
MEDRESE HOCALARI SAVUNDU
Prof. Dr. Eliaçık konuşmalarının devamında, ?1923?den yıllar önce ?cumhuriyet?, hem de kimi medrese hocaları tarafından savunulmuştur. Bu görüşlerin batıda eğitim görmüş kimi İslamcı aydınlar tarafından değil; bizzat medrese çevrelerinden çıkmış olması önemlidir? ifadelerinde bulundu.