CHP’li İl Başkan Yardımcısı Yıldız, Dünya’da hızla artmaya devam eden yaşlı nüfusun gelişimiyle ilgilideğişimlerle ilgili olarak toplumların ve insanların yaşlı sağlığı konusunda bilinçlendirilmesi, yaşlıların sağlık ve sosyal açıdan yaşam standartlarının yükseltilmesine dikkati çekmek amacıyla Birleşmiş Milletler tarafından 1990 yılında alınan kararla 1 Ekim, Dünya Yaşlılar Günü olarak ilan edildiğini söyledi. Bu gün dolayısıyla, yaşlıların yaşadığı sorunlar yanında, yaşlı insanların bireysel refahı ve toplumun kalkınması için, potansiyellerinin nasıl ortaya çıkarılacağı da dünya çapında gözden geçirildiğini de sözlerine ekledi.
Yıldız, ülkemizde de 1 Ekim Dünya Yaşlılar Günü yaşlıların toplumdaki durumuna ve yaşlıların sorunlarına dikkat çekmek amacıyla çeşitli etkinliklerle ele alındığını belirterek, “Bu anlamlı günde toplumumuzun baştacı olan yaşlılarımızın hakettikleri saygıyı gördükleri, ihtiyaçları olan hizmetlere kolayca ulaşabildikleri mutlu bir hayatı yaşamalarının sağlanması devletimizin ve toplumumuzun öncelikli görevlerinden birisidir. Bu doğrultuda yaşlılarımızın durumuna çeşitli veriler ve hizmetler açısından baktığımızda durum maalesef iç açıcı değildir”
“Bu çerçevede Kırıkkale’de genel nüfus içinde yaşlı nüfusun durumu ve yaşlılara sunulan hizmetler ile yaşlılara yönelik yapılması gerekenler tarafımızca aşağıda sunulmuştur.Dünya Yaşlılar Günündegöstermelik rutin etkinlik, açıklama ve kutlama görüntülerinden ziyade günün anlamına istinaden yaşlılarımıza yönelik hizmetlerin nitelik ve nicelik açısından ele alınarak, geliştirilmesi yaşlılarımıza saygı ve onlara verilen önem açısından daha anlamlı olacaktır”
Bu açıdan Kırıkkale’de yaşlıların durumuna baktığımızda önümüze çıkan tablo şöyledir:
“Kırıkkale ilimizin toplam nüfusu 283.017’dir. En fazla nüfus 198.477 ile merkez ilçede yer almaktadır. 2.büyük ilçe Yahşihan 31.013 nüfusa, 3.büyük ilçe Keskin ise 17.620 nüfusa sahiptir. Nüfusu en az olan ilçe ise 2.633 nüfus ile Çelebi ve 3.369 nüfus ile Karakeçili’dir”
“Kırıkkale’deki yaşlı nüfus (65 yaş üzeri) toplamı 34.143’tür. Kırıkkale’de yaşlı nüfusun toplam nüfusa oranı %12,1’dir. Kırıkkale’nin genel nüfusu içinde erkek sayısı kadınlardan fazla iken yaşlı nüfus içinde kadın sayısı erkeklerden daha fazladır. Kırıkkale “Çok Yaşlı Toplum”kategorisine girmiştir. Çünkü Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) uluslararası sınıflandırmasına göre yaşlı nüfus oranı genel nüfus oranının %7 ile %10’u arasında olan toplumlar yaşlı toplum, %10’u ve üzerinde olan toplumlar ise çok yaşlı toplum olarak kabul edilmektedir”
“Türkiye’nin yaşlı nüfus oranı ise %9,1 olup yaşlı toplum sınıfına girmektedir. Kırıkkale’nin yaşlı nüfus oranı ise Türkiye ortalamasının üzerinde olup çok yaşlı toplum sınıfına girmektedir.Kırıkkale’de bazı ilçelerde yaşlı nüfus oranı ise çok daha yüksektir. Sulakyurt’ta yaşlı nüfus oranı %29,8, Delice’de yaşlı nüfus oranı %28,6, Çelebi’de yaşlı nüfus oranı %26,2’dir. Yani bu ilçelerde her 4 kişiden 1’i yaşlıdır. Kırıkkale’de yaşlı nüfus oranı en düşük olan ilçe ise Yahşihan’dır. Yahşihan ilçesi %5,4’lük yaşlı nüfusoranına sahiptir. Diğer bütün ilçelerde yaşlı nüfus oranı %10’un üzerindedir ve yaşlı toplum sınıfında yer almaktadırlar”
“Kırıkkale’de yaşlı nüfus sayısının önümüzdeki yıllarda daha da artacağı tahmin edilmektedir. TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) projeksiyonlarına göre Kırıkkale’de yaşlı sayısının 2023 yılında 39.000’e yükselmesi beklenmektedir.Yaşlı bir toplum olan Kırıkkale’de yaşlılara yeterince hizmet sunulmamaktadır.Kırıkkale’de yaşlılara yönelik yatılı veya gündüz bakım hizmeti veren kuruluşu olan hiçbir kamu kurumu bulunmamaktadır”
“Ülkemizde birçok ilde yaşlılara yönelik yatılı kuruluş (huzurevi) bulunmakta olup sadece doğu ve güneydoğu bölgesinde bulunan az sayıda ilde yatılı kuruluş bulunmamaktadır. Bu iller dışında ülkemizde sadece Kırıkkale’de yatılı kuruluş bulunmamakta olup İç Anadolu Bölgesi'nde yaşlı bakım kuruluşu olmayan tek il Kırıkkale’dir.Kırıkkale’de yatılı bakım ihtiyacı olan yaşlılarımız başka illerdeki kuruluşlara gönderilerek memleketlerinden ve yakınlarından ayrı kalmak zorunda bırakılmaktadır. Başka illerde yatılı kurum bakımı almak için dahi sırada bekleyen yaşlılarımız bulunmaktadır”
“Yıllar önce Kırıkkale’de yaşlılara yönelik gündüz hizmetleri sunan Kırıkkale Gün Işığı Yaşlı Hizmet Merkezi 2013 yılında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından kapatılmıştır.Belediyelere ve diğer kurumlara ait gündüz merkezleri de bulunmamaktadır. Bu nedenle yaşlılarımızın gündüzleri danışmanlık veya bakım hizmetleri alabilecekleri, sosyal ve kültürel faaliyetlere katılıp zaman geçirebilecekleri bir merkez bulunmamaktadır. Gündüz merkezleri hem yaşlılarımızın kendi ortamlarında yaşamlarına devam ederken destek hizmetleri almalarını hem de yaşlı yakınlarının ve ailelerinin rahatlamasını sağlamaktadır”
“Muhtaç yaşlılara ve engellilere yönelik 2022 sayılı yaşlılık aylığından yararlanan toplam yaşlı sayısıKırıkkale’de yaklaşık 2 bindir. Kırıkkale yaşlılık aylığından yararlanan yaşlı sayısının en az olduğu illerden biridir. Yaşlılık aylığı 711 TL olup bu miktar bir yaşlının ihtiyaçlarının karşılanması için çok düşüktür. Kırıkkale’de bazı ilçelerde Belediyeler ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından sağlanan evde bakım desteği çok az sayıda yaşlıya ulaşmaktadır”
“Kırıkkale’de merkezi ve yerel kamu kurumlarının yaşlılara yönelik hizmetleri yetersizdir. Yaşlılara uygun hizmetlerin göstergelerinden biri olan yaşlı dostu kentler ağına Kırıkkale’de bulunan belediyelerin hiçbirisi dahil değildir. Bu durum hizmetlerin sunumunda yaşlıların gözardı edildiğini ortaya koymaktadır.Sonuç olarak Kırıkkale’de yaşlılara yönelik belli başlı hizmetler birçok alanda ya hiç yoktur yada çok az sayıda yaşlıya sunulmakta olup yetersizdir. Yaşlılarımız ihtiyacı olan ve hak ettikleri hizmetlerden yeterince yararlandırılmamaktadır”
Kırıkkale verilere göre yaşlı bir toplumdur ve yaşlı sayısının ilerleyen yıllarda daha da artacağı tahmin edilmektedir. Bu nedenle yaşlılara yönelik hizmetlerin hem bugünden sunulması hem de geleceğe yönelik olarak planlanarak hizmetlerin etkinliğinin artırılması gerekmektedir. Bu açıdan uygulanması ve geliştirilmesi gereken hizmetler öncelikle şunlardır:
- Yaşlılarımızın ihtiyaç duyduğu bütün hizmetler hak temelli olarak, kapsayıcı bir şekilde hiçbir ayrım yapılmadan, sosyal devlet anlayışıyla öncelikle kamu kurumları tarafından ücretsiz olarak sunulmalıdır. Özel sektörün de hizmet sunumuna ilişkin ortam sağlanmalıdır.
- Daha fazla sayıda yaşlımıza ve yakınlarına yönelik ekonomik destek sağlanmalıdır.711 TL olan 2022 yaşlı aylığı artırılmalıdır.
- Yaşlılarımıza ve yakınlarına yönelik psiko-sosyal destek hizmetleri sağlanmalıdır.
- Kırıkkale’de düşük kapasiteli, toplumla iç içe, yaşlıların yaşam ortamlarına yakın, ev ortamı sıcaklığına sahip uzun dönemliyatılı bakım merkezleri açılmalıdır.
- Yaşlılarımızın ve ailelerinin ihtiyaç duyduğu dönemlerde yaşlılara yönelik kısa süreli geçici bakım hizmeti imkanı sunulmalıdır.
- Yaşlılarımızın ihtiyaç duyduğu bakım ve destek hizmetlerini (kişisel öz bakım, sosyal bakım, refakat, yemek, hijyen, ev temizliği, sağlık, ev tadilatı/onarım vb.) evlerinde almaları için belediyelerin ve sosyal yardımlaşma dayanışma vakıflarının yaygın bir hizmet sunumu sağlayarak, merkezde veya kırsal yörelerde ihtiyaç duyan bütün yaşlılarımıza evde bakım ve destek hizmeti sağlanmalıdır.
- Yaşlılara yönelik gündüz hizmet merkezleri açılmalıdır. Bu merkezlerde gündüzlü yaşlı bakım hizmetleri ile danışma, dayanışma, sosyal kültürel faaliyetler, kurslar vb. hizmetler ihtiyaca göre sunulmalıdır. Bu merkezler ağırlıklı olarak belediyeler ve diğer kamu kurumları ile sivil toplum kuruluşları tarafından bütün ilçelerde ve yaşlı nüfusun yoğun olduğu yerlerde açılmalıdır. Merkezlerde Alzheimer vb. demans hastası yaşlılar ile yakınlarına yönelik hizmetler de sunulmalıdır.
- Yaşlılarımızın ihtiyaç duyduğu sağlık hizmetleri ve sosyal hizmetler bütüncül bir anlayışla kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör tarafından eşgüdüm halinde sunulmalı, buna yönelik işbirliği sağlanmalıdır.
- Koruyucu, önleyici bir yaklaşımla yaşlılara yönelik doğrudan veya dolaylı tüm alternatif hizmet modelleri (yatılı bakım, gündüz bakımı, yaşlı evi/apartmanı, aktif yaşlanma, evde bakım vs.) planlanarak hayata geçirilmelidir.
- Aktif yaşlanma uygulamaları hayata geçirilmelidir.
- Belediyeler yaşlı dostu şehir olmalıdır.
- Bütün kamusal hizmetler yaşlılar açısından erişilebilir olmalıdır.
- Yaşlı yaşam evi, yaşlı apartmanı, yaşlı siteleri kurulmalıdır.
- Yaşlılara, yakınlarına ve topluma yönelik farkındalık ve bilinçlendirme çalışmaları yapılmalıdır. Yaşlılığa ve emekliliğe hazırlık programları uygulanmalıdır.
- Yaşlılarımızın ve gençlerimizin bir arada olacağı nesiller arası etkileşim ve kuşaklararası dayanışma faaliyetleri gerçekleştirilmelidir.
- Kırıkkale üniversitesinde yaşlılara yönelik 3.Yaş Üniversitesi açılmalıdır.
- Kırıkkale genelinde yaşlılara yönelik telefon aracılığıyla doğrudan ve hızlı iletişim kurularak ihtiyaç ve talebin iletilmesi amacıyla çağrı butonu, tele destek sistemi ve koordinasyon merkezi kurularak, hizmetler buradan organize edilmeli, takip ve izleme sağlanmalıdır. Yaşlılara yönelik hizmetlerde bilgi iletişim teknolojileri kullanılmalıdır.
- Yaşlılara yönelik gönüllü çalışmalar ve sivil toplum kuruluşları desteklenmelidir.
- Yaşlılara yönelik hizmetlerde öncelikle liyakata uygun şekilde, profesyonel eğitim almış, yeterli sayıda, nitelikli personel (geriatrist, gerontolog, sosyal hizmet uzmanı, psikolog, fizyoterapist, yaşlı bakım teknikeri vb.) görevlendirilmelidir.
- 2020 yılı mart ayından itibaren ülkemizde de görülen ve devam eden Pandemi/Salgın sürecinde alınan tedbirlerden biri olan sadece yaşlılarımızın kısıtlanarak uzun süredir eve hapsedilmeleri yaşlı hakları açısından kabul edilemez. Yaşlılarımız sosyal hayattan izole edilmemelidir. Yaşlılarımızın eve kapanması biyo-psiko-sosyal sağlıkları açısından gerilemelere yol açmakta ve bunun hayati sonuçları olabilmektedir. Bu nedenle yaş ayrımcılığı yapılmamalıdır. Yaşlılarımızın gerek ekonomik gerekse sosyal ihtiyaçları kamu kurumları eliyle tam ve zamanında karşılanmalıdır. Yaşlılarımızın fiziksel sağlığı yanında sosyal ve psikolojik sağlığı da düşünülmelidir. Yaşlıların aktif ve sağlıklı yaş almaları için diğer toplum kesimlerine yönelik de sorumluluklar düşmektedir. Yaşlılarımızın toplumda daha rahat bir şekilde sosyal hayata katılabilmeleri için gerektiğinde ulaşım, sağlık vb. tüm kamu hizmetlerine güvenli bir şekilde ulaşmalarını sağlayacak önlemler alınmalıdır. Bu amaçla danışma, yönlendirme, refakat hizmetleri sunulmalı, tele destek ve yaşlıların kullanabileceği dijital uygulamalar geliştirilmelidir.
