Dünyada en sık görülen kanser türlerinden biri olan Kolorektal Kanserde (KRK) erken tanının önemine dikkat çekerek, 50-70 yaş arasındaki her bireyin 10 yılda bir kolonoskopi yaptırması gerektiğini, yine aynı yaş grubundaki kişilerin KETEM’e başvurarak ücretsiz 2 yılda bir gaitada gizli kan testi yaptırarak çeşitli hastalıkları belirti göstermeden teşhis ve tedavi edilebileceğini ifade etti.
Yaşam süresi boyunca her 50 kişiden birinde kolorektal kanser oluştuğunu vurgulayan İl Sağlık Müdürü Dr. Murat Ağırtaş, 2020 yılı verilerine göre Kolorektal kanser (KRK), dünya genelinde en sık tanı alan kanserler arasında üçüncü sırada, ölüme neden olan kanserler arasında ise ikinci sırada yer aldığını sözlerine ekledi.
İl Müdürü Ağırtaş
Erken evrede teşhis edildiğinde büyük ölçüde tedavi edilebilir bir hastalık olan Kolorektal kanserde, tarama programlarının uygulanması ile söz konusu kanserin morbidite ve mortalitesi üzerinde çok olumlu kazanımlar sağlandığı yapılan birçok çalışma ile gösterilmiştir.
Kolorektal kanserlerin taranmasındaki temel amaç; ülke çapında oluşturulan ulusal bir tarama programını hedef popülasyona uygulayarak, kolorektal patolojileri henüz premalign veya erken evrede iken tespit etmek, etkin ve basit yöntemlerle tedavi etmek yoluyla invazif kanser sıklığı ile buna bağlı morbidite ve mortaliteyi düşürerek olası karmaşık ve pahalı tedavileri önlemektir.
Gerek yaşam kalitesini arttırdığı gerekse de süresini uzattığı bilindiğinden, Kolorektal Kanser (KRK) tarama programı Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen üç kanser tarama programından biridir.
Kolorektal kanseri erken evrede teşhis etmenin yolu hastalığı asemptomatik evrede tarama programları ile yakalamaktır. Ülkemizde kanser taramalarının yapılması yoluyla kanser vakalarına bağlı ölümleri azaltmak amacıyla Kolorektal Kanser Taraması Ulusal Standartları belirlenmiştir. 50-70 yaş arasındaki kadın ve erkek nüfusa Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezlerinde (ASM) gaitada gizli kan kiti yardımıyla hızlı, pratik ve güvenilir bir şekilde 2 yılda bir ücretsiz olarak tarama yapılmaktadır. 50-70 yaş arasında ise her 10 yılda bir kolonoskopi ile tarama önerilmektedir. Tarama soncunda GGT pozitif olan kişiler, uygun standartlarda kalite kriterlerine göre teşhis merkezlerimize yönlendirilmektedir. Ülkemizde kolorektal kanser tarama oranı %20-30 civarındadır.
Kolorektal kanserin geliştirme riski hem çevresel hem de genetik faktörlerden etkilendiğine işaret eden Ağırtaş, “Aşırı kilolu veya obez olmak, Fiziksel olarak aktif olmamak, Fazla miktarda işlenmiş (sosis, salam ve benzeri) veya işlenmemiş kırmızı et (sığır, kuzu, karaciğer ve benzerleri) tüketimi, Sigara dâhil tütün ürünlerinin kullanımı, Alkol kullanımı, Diyabet ve insülin direnci varlığı, kolesistektomi, Cinsiyet (hem insidans hem de ölüm oranları erkeklerde kadınlara göre önemli ölçüde daha yüksektir.), ileri yaş, ırk ve etnik köken, kişide kalın bağırsak polipleri veya kalın bağırsak kanseri öyküsünün bulunması, kişide inflamatuvar bağırsak hastalığı (Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı) öyküsü varlığı, ailede kalın bağırsak polipleri veya kalın bağırsak kanseri öyküsünün olması, kalıtsal bir sendromun varlığı, tip 2 diyabet hastası olunması, akromegali, böbrek transplantasyonu, androjen yoksunluğu tedavisi almış olmak, kistik fibrozis varlığı, abdominopelvik radyasyon öyküsü.
Kolorektal kanseri önlemek için atılması gereken en önemli adımları sıralayan Ağırtaş, tarama programları ile birlikte bunların yapılması gerektiğini söyleyerek “Sağlıklı kiloda olmak ve bunu sürdürmek. Kırmızı ve işlenmiş etleri sınırlamak ve daha fazla taze sebze, meyve ve tam tahıl ürünü tüketmek. Posa içeriği yüksek besinlerin tüketimini artırmak. Günde 30-60 dakika orta düzeyde fiziksel aktivite yapmak, sigara ve alkol kullanmamaktır” diye konuştu. İl Sağlık Müdürü Dr. Murat Ağırtaş, sağlıklı yaşam davranışlarını uygulamanın hem kolorektal kanserden hem de diğer birçok kanserden korunmada önemli olduğunu sözlerine ekledi.
