Yazıyı 3-4 parça halinde yazacağımı belirterek konuya gireyim.
1- Bursa´nın Orhaneli İlçesi Serçeler köyünden bir girişimci, 30 tane eşek alarak eşek sütü ticareti yapmaya başlamış. Litresi 80 liradan satılan eşek sütü en çok kozmetikte ve sabun yapımında kullanılıyormuş. Eşek sütü sabununun 100 gramı ise 65 TL den satılıyor.
İnternette yaptığım araştırmaya göre, Eşek sütü üretimi ve bu sütten yapılan sabun işi; Bursa´nın yanı sıra; Manisa, Ankara, Bodrum, Kırklareli, İstanbul gibi diğer şehirlerde de yapılıyor. (Eşek sütü ticareti kuşkusuz marjinal bir örnek ). Ancak bu yazının birinci parçası.
2- İnternette Google´a hangi şehirlerin neyi meşhur diye yazdığınızda karşınıza şunlar çıkıyor.
ADANA: Pamuk- AFYON: Haşhaş- AMASYA: Elma- ANTALYA: Çiçek
Turunçgil.-ADIYAMAN: Şeker pancarı, karpuz-AYDIN: İncir-AĞRI: Şeker pancarı- ANKARA: Buğday -ARTVİN: Fındık. dut, nar, üzüm-BALIKESİR: Zeytin-BOLU: Elma- BURSA: Şeftali, Zeytin BİTLİS: Tütün-ÇANAKKALE: Domates-ÇORUM: Leblebi- DİYARBAKIR: Karpuz- EDİRNE: Ayçiçeği-Pirinç GAZİANTEP: Fıstık- GÜMÜŞHANE: Kuşburnu-GİRESUN: Fındık- HAKKARİ: Bal- IĞDIR: Pamuk- ISPARTA: Elma,Gül MARAŞ:Tarhana- KARAMAN:Elma- KASTAMONU:Pirinç, Sarımsak-KOCAELİ:Fındık, Kiraz-KÜTAHYA:Leblebi-MALATYA: Kayısı-MANİSA:Üzüm,Tütün-MERSİN:Muz- MUĞLA:Sığla yağı-NEVŞEHİR :Üzüm ,Şarap, Patates-NİĞDE:Elma,Patates- ORDU: Fındık,Bal-OSMANİYE:Yerfıstığı-RİZE:Çay,Anzer Balı-SAKARYA:Patates,Soğan-SAMSUN:Tütün- SİNOP:Pirinç-TEKİRDAĞ: Üzüm, Şarap, Ayçiçeği -TOKAT:Tütün-TUNCELİ:Sarımsak-YOZGAT : Madımak -ŞANLIURFA: Pamuk-BİTLİS:Buğday-BİLECİK:Buğday- BİNGÖL:Ay çiçeği-BURDUR:Gül ve gülyağı-ÇANKIRI:Arpa,buğday- DENİZLİ:Pamuk,buğday,arpa,baklagiller,nohut,haşhaş,şekerpancarı, tütün,anason,susam-ELAZIĞ:Buğday,arpa,tütün-ERZİNCAN:Üzüm- ERZURUM:Pancar-İZMİR:Üzüm-ESKİŞEHİR:Kiraz,vişne,nar-HATAY: Narenciye?
Evet. Biz her ne kadar, Kırıkkale´nin nesi meşhur diyenlere, ÇİTLEĞİ meşhur desek te yukarıdaki yazıda gördüğünüz gibi, bu listenin içinde Kırıkkale´nin maalesef meşhur bir ürünü görünmüyor.
3- Geçtiğimiz günlerde Cumhuriyet Meydanında, Rizeliler Derneği tarafından bir ?şölen- düzenlendi. Adı her ne kadar -Hamsi Dağıtma Şöleni- olsa da bu organizasyon, tam manasıyla (yöresel ürünlerin satışının yapıldığı bir kermes) havasındaydı. Yani şölen bahane ama satış şahaneydi. Burada; Rize, Trabzon, Tokat, Beypazarı, Mersin, Hatay, Erzurum, Erzincan ve hatırlayamadığım bazı illere özgü ürünlerin satışı yapılmıştı.
Ve bu organizasyon esnasında da Kırıkkale´deki bazı yetkililerden tepki mesajları gelmişti.
Elbette
Böyle bir organizasyon ne suç ne de hata. Ticaret ne yasak ne de suç. Ancak Cumhuriyet Meydanında yapılan bu satışların, % 90´ının fişsiz ve faturasız yapılması, herhalde herkesin dikkatini çekmiştir. Elbette Hamsi Dağıtma Şöleni diye lanse edilip işin (Ticari Kermese) dönüştürülmüş olması Kırıkkale esnafına yapılmış bir haksızlıktı.
Gelelim esas söylemek istediğime.
4- Beypazarlı üretici bir havuçtan; cezerye, lokum, sucuk, köfte, turşu, çorba, havuç suyu gibi 7-8 çeşit ürün elde ediyorsa. Tarhana, 80 katlı baklava, yaprak sarması, fırında güveci ve maden suyunu marka haline getirmiş satıyorsa, bu Beypazarılının suçu değil övünç kaynağıdır.
Malatyalı üretici kayısıdan; kuru kayısı, cezerye, sucuk, pestil, reçel, çikolata, kayısı suyu olmak üzere 6-7 çeşit mamul üretiyorsa. Amasyalı üretici elmadan; elma tatlısı, elma sirkesi, elma suyu, elma şekeri, elma kurusu üretiyor ve memleketin her şehrinde satabiliyorsa bu Amasyalı için övünç kaynağıdır.
Aydınlı incirini ve incirden yapılan ürünlerini, Balıkesirli zeytinini, zeytinyağını, Trabzonlu tereyağını ve peynir çeşitlerini, Erzurumlu çeçil peynirini ve Oltu kebabını, Hataylı nar ekşisini, bıttım sabununu ve karadut şerbetini üretiyor, marka haline getiriyor ve Cumhuriyet Meydanında bize satıyorsa, bana göre bu onlar için elbette bir başarı ve övünülecek durumdur.
Peki?
Bundan alınacak ders yok mudur?
Bundan bir ders alınması gerekiyorsa kimler almalıdır bu dersi?1935 yılında kurulmuş Kırıkkale.
1935 yılından bu yana, 81 vilayette, Kırıkkale deyince insanların aklına sadece piyade tüfeği geliyorsa, bunun dışında (bu da Kırıkkaleli çiftçilerin ya da üreticilerin ürettiği marka değeri olan bir üründür!) diyebileceğimiz bir markamız yoksa (özellikle düşünmesi gereken sorumlular) başını ellerinin arasına alıp düşünmelidir.
Evet? Hepimiz birbirimize soralım.
Kırıkkale´nin marka değeri olan bir ürünü neden yok?
Bizim de başka şehirlere satabileceğimiz bir markamız neden yok?
Başta verdiğim marjinal örnekle yazıyı noktalayacağım. Eşek sütünü sağarak litresini 80 Tl´den tüm Türkiye´ye satanlara bakarak, kayısıdan, incirden, elmadan, nardan, üzümden, karaduttan ve havuçtan 7-8 çeşit mamul üretip, bunu marka haline getirmiş şehirlere bakarak, öğreneceğimiz çok şeyler olduğunu, artık maalesef (utanarak) görmemiz gerekiyor.
