İngiltere?nin öncülüğünde Almanya, Fransa, İtalya, Hollanda, Belçika Dışişleri Milli Savunma ve Başbakanlık yapmış eski mevcut politikacıları ve bazı bilim adamlarından oluşan yüksek seviyeli gruplar oluşturdu. Türkiye?den ise bu gruba AK Parti Kırıkkale Milletvekili Vahit Erdem davet edildi.
?NÜKLEER SİLAHSIZ BİR DÜNYA?
Avrupa Liderler Ağı?na katılan Vahit Erdem, Londra?da tertiplediği toplantıya konuşmacı olarak katıldı. Erdem, konuşmasında şu ifadelere yer verdi. ?Avrupa Liderlik Ağı`nın oluşturulması önemli ve doğru bir çabadır ve ben, Türkiye`den diğer siyasetçi arkadaşlarımla birlikte bu ağın bir parçası olmaktan memnuniyet duymaktayım. Bu girişim özellikle de 2007 yılında Amerikalı dört devlet adamı tarafından başlatılan yeni bir yaklaşım olan "Nükleer Silahsız Bir Dünya" ve Başkan Obama`nın "nükleer silahsız bir dünyanın huzur ve güvenliğini sağlamak" ifadesi ile ilgili olarak özel bir önem ve role sahiptir. Bu beyan, Avrupa, Rusya ve diğer önemli ülkelerde destek bulmuştur?
NATO`NUN NÜKLEER POLİTİKASI
?Bu yaklaşım Türkiye`de de memnuniyetle karşılanmış ve Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan dünyanın nükleer silahlardan arındırılması yönünde beyanlarda bulunmuştur. Fakat bu hedefin çok uzun vadede olduğu da kabul edilen gerçeklerden biridir. Tabii ki üzerinde ısrarla durulması gereken bir hedeftir. NATO`nun nükleer politikası çerçevesinde konuşlandırılmış olan silahlara dair görüşümü kısaca özetlemek istiyorum.
Bildiğiniz gibi, NATO yeni tehdit ve gelişmeler çerçevesinde, Soğuk Savaş sonrası bir değişim içindedir. NATO`nun transformasyon süreci devam etmektedir?.
NÜKLEER SİLAHLARIN AVRUPA`DAN KALDIRILMASI
?Nükleer silahsızlanma münakaşalarının sürdüğü bir ortamda NATO`nun nükleer politikası ve konuşlanma durumu üzerine müzakere başlatılması normaldir. NATO Parlamenter Asamblesi de bu konuyu konuşmaktadır. NATO PA`nın Savunma ve Güvenlik Komisyonu Kasım 2010`da bu konuda hazırlanan bir raporu kabul etmiştir. Rapor üç temel politik argümanı özetlemektedir. Mevcut statükonun devamı, Nükleer silahların Avrupa`dan kaldırılması ve diğer alternatifler. Her durum geçerli argümanlar ortaya koymaktadır?
NÜKLEER KABİLİYET
?Temel soru, nükleer silahların bugün ve yarın geçerliliğinin ve rolünün olup olmamasıdır. NATO`nun yeni stratejik konsepti bu soruya bir manada cevap vermektedir. Yeni stratejik doküman Nükleer Silahlardan arındırılmış bir dünya için ortam oluşturma hedefini taahhüt etmekle beraber, dünyada nükleer silah oldukça NATO`nun nükleer güç olmaya devam edeceği vurgulanmakta, caydırıcılığın nükleer ve konvansiyonel silahların uygun kompozisyonuna dayanacağı ve bunun tüm stratejinin esas elemanı olacağı belirtilmektedir.
Bunun manası, bugünkü şartlarda NATO nükleer kabiliyetini sürdürecektir?
FÜZE KALKANI
?Bana göre de, yavaş ilerlemekle beraber geri dönüşü olmayan nükleer silahların yayılma trendi içinde olduğu bir dönemde NATO`nun nükleer silahları politik bir önem taşımaktadır.
NATO`nun Avrupa`daki nükleer kabiliyeti nükleer silahların yayılmasını önlemede bir rolü var mı? Hayır yok. Fakat yine de bugünkü belirsiz durumu caydırmada bir rolü olduğu kanaatini ben de kabul ediyorum. Ayrıca NATO`nun Avrupa`daki nükleer silahlan nükleer olmayan müttefiklere bir güven vermektedir. NATO`nun Avrupa`daki stratejik olmayan nükleer silahları bir teminat gören ittifak üyeleri vardır. Transatlantik füze kalkanı projesi, İttifak için, genişletilmiş caydırıcılık sağlama bakımından önemli ve etkin bir sistemdir. Fakat, kanaatime göre füze kalkanı tam olarak nükleer caydırıcılığın yerine geçmez. Proje nükleer bağlılığın azaltılmasında yardım edebilir?.
POLİTİK VE TEKNİK BOYUTLAR
Öyle görülüyor ki genişletilmiş caydırıcılığın minimum seviyede nükleer kabiliyetle sağlanması, nükleer caydırıcılığa daha az vurgu yapılması konusunda müttefikler arasında bir mutabakat vardır. Fakat Avrupa`daki, nükleer silahlarda herhangi bir ilave indirim, Rusya`nın da bu yönde hareket etmesini ve daha şeffaf olmasını sağlamalı ve aynı zamanda üye ülkelerin güvenlik endişelerini dikkate almalıdır. Her halükarda, NATO`nun savunma politikasında nükleer silahların gelecekteki` rolü ittifak içinde tartışılmaya devam edecektir.
Bu tartışmalar ve NATO`nun nükleer konuşlanmasmm gözden geçirme süreci yeni stratejik konseptin öngördüğü şekilde yeniden yapılandırılmalı ve netleştirilmelidir. Bu gözden geçirme süreci politik ve teknik boyutları ihtiva etmelidir?.
RİSK VE SORUMLULUK
?NATO PA bu sürece müdahil olmak üzere kendi içinde bir grup oluşturmalıdır.
Avrupa`da nükleer silahlar olduğu sürece, risk ve sorumluluğu taşıma bakımından yük paylaşımının da önemli bir husus olduğu bir gerçektir. Bu konuda risk ve yüklerin ittifak tarafından paylaşılmasına ihtiyaç vardır. Hepimiz müttefik ülkelerde bu nükleer silahların ortadan kaldırılması konusundaki kamuoyu baskısı ve bununla ilgili olarak süregelen tartışmanın bilincindeyken, bu silahların diğer ülkeler pahasına bazı ülkelerden geri çekilmesi uygun değildir. Fakat NATO`nun devam eden genişleme politikası Müttefiklerin gittikçe azalan bir kısmının nükleer risk ve sorumluluğa sahip olduğu anlamına gelmektedir?.
NATO`NUN NÜKLEER BİR İTTİFAK OLARAK KALMASI
?Türkiye nükleer silahlara sahip değildir ve gelecekte de sahip olma niyetinde değildir. Bunun aksine, ülke olarak kesinlikle ne kadar uzak gelecekte gerçekleşecek olursa olsun nükleer silahlardan arındırılmış bir dünya hedefini savunuyoruz. İlk ve en Önemli çabamız 1995 NPT konferansında da ifade edildiği üzere nükleer silahlardan arınmış bir Orta Doğu sağlamaktır. Bu konferanstaki ilkelerden biri acil bir öncelik olarak anlaşmaya evrensel bir bağlılık oluşturulması ve "özellikle de Orta Doğu gibi gerilime sahip bölgelerde" uluslararası anlamda tanınan bir nükleer silahlardan arınmış bölge oluşturma çağrısıdır. Sonuç olarak, nükleer silahsızlanma ve bunların yayılmasını önleme temel hedef olarak kalmalıdır. Fakat bir taraftan özellikle de yayılma tehdidi altında NATO`nun nükleer bir İttifak olarak kalması ve diğer taraftan nükleer silahsızlanmanın teşvikinde rol oynama gerekliliği ve bu ikilemin bağdaştırılmasının zorluğu ortadadır. Bu politikanın uygulanmasının anahtarının mevcut nükleer silahlan azaltmaya devam ederken, yayılmanın önlenmesi sürecindeki tedbirlerin güçlendirilmesi gerekmektedir?
